Geachte aanwezigen,
De Rupelstreek heeft een unieke en eigen identiteit. De vroegere baksteennijverheid, de industriële ontwikkeling en de aanwezigheid van de Rupel bepalen het huidige landschap. De provincie Antwerpen wil samen met de betrokken gemeentes die identiteit nog sterker in de verf zetten. Met het gebiedsprogramma Rupelstreek positioneert de regio zich als een ruimtelijke eenheid met een gemeenschappelijke identiteit.
Dit najaar richten we de schijnwerpers op de steenbakkerstunnels. Die werden in de 19de en 20ste eeuw gebouwd door steenbakkers om klei en gedroogde bakstenen van de kleiputten naar de ovens aan de Rupel te vervoeren, onder provinciale wegen en treinsporen door. Die steenbakkerstunnels liggen verspreid over verschillende gemeentes, maar ze zijn vaak dichtgemaakt en weinig bekend. Bovendien is er dringend nood aan onderhoud en restauratie, zoals metselwerk, voegwerk en groen verwijderen. Dat vraagt om een bijzondere expertise, want we willen de historische technieken en materialen zo goed mogelijk respecteren.
Daarom richtten we binnen het IGEAN-project W’erfgoed en samen met maatwerkbedrijf Vlotter en de betrokken gemeenten een baksteenploeg op. Vlotter reikt de hand aan sociaal kwetsbare mensen die niet altijd terecht kunnen in het reguliere arbeidscircuit. In oktober volgen enkele medewerkers een opleiding in baksteenerfgoed en ander metselwerk. Daarna gaan ze meteen aan de slag met vier geselecteerde tunnelmuurtjes in Niel en Boom. Op lange termijn kunnen ze ook zorgen voor de restauratie en het onderhoud van onder andere steenbakkerserfgoed en grafmonumenten.
Daarnaast willen we de tunnels natuurlijk ook meer bekendheid en zichtbaarheid geven. Daarom plaatsen we informatieborden aan de tunnels. En bekleedden we hier, op de site van de Paardenstal, de al eerder vrijgemaakte tunnelmond met een reuzegrote foto. Daarop staan trotse steenbakkers bij een toen gloednieuwe tunnel. Natuurpunt plaatste bij die tunnelmond ook een authentiek wagonnetje en bijhorende rails. Op die manier hopen we meer bewoners en passanten warm te maken voor dit industrieel erfgoed en hun nieuwsgierigheid te prikkelen. En misschien kunnen we sommige tunnels zelfs gebruiken als recreatieve trage weg of ecologische corridor. Zo verbinden we landschap, natuur en erfgoed tot een mooi geheel. En springen we duurzaam om met open ruimte en mobiliteit.
Je kan de vernieuwde site van De Paardenstal komen ontdekken op 13 september, tijdens Open Monumentendag. Je kan dan deelnemen aan een wandeling van de Paardenstal naar het natuurgebied Walenhoek. Onderweg krijg je deskundige uitleg over erfgoed en natuur. Wegens de coronamaatregelen moet je wel op voorhand inschrijven via Toerisme Rupelstreek.
Ik dank u,