Hoe duurzaam is een glaasje melk eigenlijk? 't Is iets wat consumenten steeds meer bezighoudt. De moderne melkveehouders doen er in ieder geval alles aan om te blijven innoveren in de zuivelsector.
Bekijk hier het RTV verslag en het VTM verslag
Ludwig Caluwé: “Een groot aandachtspunt daarbij is het verbeteren van het dierenwelzijn, want een gezondere koe resulteert in gezondere melk. Bij de Hooibeekhoeve in Ten Aard, bij Geel, lopen er tal van onderzoeken.”
Van een melkrobot en nieuwe koesensoren tot technieken om de ammoniakemissie terug te dringen. Op het provinciaal onderzoekscentrum Hooibeekhoeve in Geel zoeken wetenschappers en melkveehouders samen naar rendabele oplossingen voor een duurzame melkveehouderij in Vlaanderen. Met de onderzoeksresultaten kunnen melkveehouders dan effectief aan de slag, bijvoorbeeld rond jongveeopfok.
VLAM, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing, organiseerde een rondleiding op de Hooibeekhoeve in Geel. Het praktijkonderzoekscentrum voor melkveehouderij, voedergewassen en plattelandsontwikkeling van de provincie Antwerpen werkt nauw samen met melkveehouders rond de uitdagingen voor een duurzame toekomst.
Ammoniak terugdringen
Minder ammoniakemissie is één van de thema’s die er onderzocht worden. “We sensibiliseren en informeren melkveehouders over hoe ze de ammoniakemissie kunnen reduceren, bijvoorbeeld op stalvloerniveau”, legt onderzoeker Nick Rutten uit. “Dat doen we door concrete oplossingen van de PAS-lijst voor te stellen in de stal en in een demoruimte op de Hooibeekhoeve. We zoeken ook mee naar oplossingen voor knelpunten bij de implementatie van PAS-maatregelen in de praktijk. Uit experimenten blijkt dat het enorm belangrijk is om stalvloeren goed proper te houden en de roosteropeningen open. Hoe hoger het percentage roosteropeningen dat dicht zit met mest, hoe hoger de ammoniakconcentratie. Een passage van een mestrobot geeft een tijdelijke verhoging van de ammoniakconcentratie, maar dat weegt niet op tegen het negatieve effect van vuile vloeren met dichte roosteropeningen.”
Optimaal rantsoen
Om de huidige melkveehouderij duurzamer te maken, zal in de toekomst ook rantsoenoptimalisatie en meer teeltrotatie nodig zijn. Op veel melkveebedrijven wordt bijna uitsluitend maïs en gras geteeld. Maïs in monocultuur heeft echter belangrijke nadelen, zoals opbrengstdaling, bodemverzuring en verhoogde onkruiddruk. Dat leidt op hun beurt dan weer tot een hoger gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en mest.
“Daarom onderzoeken we ook andere teelten, waarbij we op de Hooibeekhoeve onderzoek op het veld kunnen combineren met rantsoenonderzoek in de stal”, zegt Rutten. “Zo hebben we binnen het demonstratieproject ‘KOE: Klimaatvriendelijke ommekeer met eigen voer’ al voederproeven uitgevoerd met ingekuilde voederbieten, grasklaver en geplette gerst. En dit najaar staat er een voederproef met getoaste veldbonen op het programma, ter vervanging van geïmporteerde soja als veevoeder.”
Sensoren: een extra paar ogen in de stal
De Hooibeekhoeve doet ook heel wat onderzoek naar sensortechnologie. Onderzoekster Katleen Geerinckx: “Sensortechnologie is sterk in opmars binnen de moderne melkveehouderij. Ze vergemakkelijkt het management door het aanreiken van data en informatie op koe-, kudde- of stalniveau.”
Ondertussen is er een brede waaier aan sensoren op de markt die het mogelijk maken om dieren van dichtbij op te volgen. “Zo kunnen melkveehouders problemen vroegtijdig opsporen, wat niet alleen de productiviteit maar ook de gezondheid en het welzijn van de koeien ten goede komt”, vertelt Geerinckx.
“Op de Hooibeekhoeve testen en demonstreren we tal van sensoren, zoals activiteitmeters die de bewegingen van de koe monitoren of een camera die de bodyconditie meet en de bodyconditie-score (BCS) bepaalt. Daarnaast werken we ook met geboortemelders die de melkveehouder waarschuwen wanneer de koe op kalven staat en met een melkanalysetoestel dat automatisch enkele parameters in de melk meet en ons zo veel vertelt over de gezondheid van de koe. Je kan deze sensortechnologie gerust beschouwen als een paar extra ogen in de stal.”
De camera die de bodyconditie meet, hangt ter hoogte van de melkrobot. "Op basis van de resultaten en de bodyconditie-score, kunnen zij individueel gaan bijsturen." legt Ludwig Caluwé uit.
Jongvee
Naast de 85 koeien die melk geven, lopen er op de Hooibeekhoeve ook 145 stuks jongvee rond in een aparte jongveestal. Onderzoekster Els Stevens bestudeert hoe de opfok van jongvee geoptimaliseerd kan worden.
“Een optimale jongveeopfok is de basis voor een goede melkveestapel. Investeren in het jongvee resulteert in duurzamere melkkoeien én is beter voor de methaanuitstoot”, vertelt ze. “We onderzoeken verschillende aspecten bij de kalveren, van de biestkwaliteit over de huisvesting tot voeding en het gebruik van een kalverdrinkautomaat. De basis voor een gezonde, productieve en efficiënte koe wordt in grote mate gelegd tijdens de eerste levensmaanden van het kalf. Daarbij is het rantsoen tijdens de opfok cruciaal voor een optimale lichaamsontwikkeling, uierontwikkeling en gezonde pens. Met deze inzichten kunnen melkveebedrijven werken aan een meer economische en duurzame jongveeopfok.”