Met ‘Plan Vandaag’ werkt de provincie Antwerpen aan een leefbare en klimaatveilige toekomst. Op alle beleidsdomeinen doet de provincie inspanningen voor het klimaat gaande van mobiliteit- en fietsbeleid, duurzame landbouw, water- en bosbeleid en economie tot circulair bouwen, dorpenbeleid en recreatie. Het betreft een klimaatvisie op de lange termijn, maar in de begroting van 2022 zijn al budgetten voor investeringen en de dagelijkse werking voorzien. De komende dagen buigen de 36 provincieraadsleden zich over deze budgetten van 2022 en de meerjarenplanning.
De komende jaren gaat ook het klimaat en het uitzicht van de provincie Antwerpen veranderen. Enerzijds moet de provincie zich voorbereiden op de impact van een stijgend risico op hitte, droogte en overstromingen. Anderzijds moet ze, om deze risico’s te verminderen, tegen de tweede helft van de eeuw klimaatneutraal worden. Antwerpen is de provincie met het hoogste aantal inwoners, de grootste economische activiteit en de hoogste klimaatimpact van alle Vlaamse provincies. Met het ‘Plan Vandaag’ schrijft de provincie zich in op een klimaatbeleid voor de lange termijn. Er wordt vertrokken vanuit onze eigen grondgebonden bevoegdheden, waarbij acties binnen de organisatie én op het provinciale grondgebied uitgerold worden. Hiervoor zijn al budgetten in de meerjarenplanning voorzien, waaronder ook in 2022.
Gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Algemeen Beleid: “We verknopen de begrotingsbespreking dit jaar bewust met het ‘Plan Vandaag’, om duidelijk te maken dat klimaat ook de komende decennia een duidelijke verankering zal moeten krijgen in de meerjarenplanning en begrotingen van de komende jaren. De begrotingsbesprekingen van 2022 zijn een dankbaar startpunt.”
Ambitieus klimaatplan: “Plan Vandaag”
Het provinciebestuur pakt uit met een ambitieus klimaatplan: Plan Vandaag. Meer dan 200 klimaatacties staan op stapel. Zowel eigen initiatieven als ondersteunende maatregelen voor lokale besturen of andere partners. Ter ondersteuning van de lokale besturen is er daarom naar gestreefd om dit plan te laten aantakken op de drie doelstellingen die het Burgemeestersconvenant 2030 vooruitschuift: het verminderen van de uitstoot met 40% tegen 2030, het vergroten van de klimaatbestendigheid en het voorzien van betaalbare, duurzame en veilige energie voor al haar inwoners.
Gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Algemeen Beleid: “Daarbij zijn we los van andere overheden vanuit onze eigen werking uitgegaan, vanuit de potentie van het provinciaal beleidsniveau. Geïnspireerd door en aangedreven door het provinciale SDG-verhaal, hebben we erover gewaakt dat het plan een duurzaam en robuust frame vormt waarbinnen onze departementen los van elkaar toch geïntegreerd over klimaatdoelstellingen kunnen nadenken en projecten uitrollen. Op deze manier wordt ‘Plan Vandaag’ door de hele organisatie gedragen. Dankzij onze grondgebonden bevoegdheden zoals het beheer van de waterlopen en de provinciale domeinen, het aanleggen van de fietsostrades, en dankzij onze gebiedsgerichte bovenlokale werking en de samenwerkingen met partners in natuur, landbouw, economie, energie, onderwijs en gezondheid kunnen we als provincie significant werk verrichten om onze leefomgeving en die van de steden en gemeenten klimaatveilig te maken.”
In ’Plan Vandaag’ lopen zeven paden waarover meer dan 200 acties verspreid zijn:
1/ Onze organisatie is klimaatneutraal én klimaatveilig
2/ Het klimaatbewustzijn groeit bij iederéén
3/ We versterken de open ruimte als klimaatbuffer
4/ Onze stads- en dorpskernen zijn klimaatneutraal en klimaatveilig
5/ Onze energie is maximaal lokaal en hernieuwbaar
6/ Onze mobiliteit is gezond met minder CO2-uitstoot
7/ Onze economie is klimaatneutraal en klimaatveilig georganiseerd
Belangrijkste investeringen 2022
Ludwig Caluwé: “Ondanks de coronacrisis, waarvan de budgettaire gevolgen uiteraard in onze cijfers zijn verwerkt, zijn we er als provinciebestuur in geslaagd om ook voor 2022 weer een begroting in evenwicht voor te leggen zonder belastingverhoging. In de provinciale begroting zijn voor volgend jaar 196 miljoen exploitatie-uitgaven voorzien en 72 miljoen euro aan investeringen gepland.”
Top 8 investeringen:
- We willen evolueren naar 50% klimaatbewuste verplaatsingen tegen 2030. De fiets hoort hierbij. Daarom blijven we volop inzetten op de aanleg van fietsostrades met bijhorende kunstwerken en wat nieuw is, een autoluwe fietsroute. Voor 2022 staat een bedrag van 12,7 miljoen euro aan uitgaven voor eigen investeringen in fietsostrades ingeschreven. Voor gemeenten die zelf infrastructuur aanleggen op het Bovenlokaal Functioneel Fietsnetwerk (BFF) voorzien we een subsidiebedrag van 4,7 miljoen euro. In totaal gaat het om 17,4 miljoen euro fietsinvesteringen.
- Het Provinciaal Onderwijs Antwerpen heeft al altijd ingezet op moderne, duurzame schoolgebouwen. Ook in 2022 hebben we een ambitieus investeringsprogramma. Er wordt 19 miljoen euro geïnvesteerd in nieuwbouw, renovatiewerken en energetische aanpassingen bij de scholen PTS Mechelen, PITO Stabroek, PTS Boom, CVO Vitant en PIVA.
- Steeds meer kerken in de provincie Antwerpen worden niet meer gebruikt voor de eredienst. We helpen lokale besturen en kerkbesturen om ze een nieuwe bestemming te geven, in overleg met de inwoners van het dorp of de wijk. In 2022 trekt het provinciebestuur 650.000 euro uit om participatietrajecten te begeleiden en om herbestemming mee te realiseren.
- Bij Kamp C in Westerlo opent volgend jaar het eerste volledig circulair opgetrokken kantoorgebouw van het land. Van de fundamenten tot het dak bestaat het uit duurzame en herbruikbare materialen. Deze investering van 3,2 miljoen euro moet andere bouwheren inspireren en stimuleren om ook circulair te bouwen.
- Het totaal investeringsbudget voor Vrije Tijd bedraagt 4,1 miljoen euro op een totaal van 36 miljoen euro. Binnen dit vrijetijdsbeleid is er extra aandacht voor toegankelijkheid voor allen. Heel wat toeristen botsen op drempels: fysiek, sociocultureel, mentaal, financieel, gezinssituatie, leeftijd of een combinatie. Door die drempels weg te werken stimuleert Toerisme Provincie Antwerpen de vakantieparticipatie. Heel wat infrastructuur werd reeds aangepast en projecten als ‘toerisme voor autisme’ werden opgestart, waardoor een bezoek aan 20 toeristische attracties bereikbaar wordt voor mensen met een autismespectrumstoornis. Maar speciaal voor deze beleidslijn verdubbelt in 2022 het budget hiervoor.
- Onze prioriteiten op vlak van milieubeleid blijven uiteraard integraal waterbeleid, het verbinden van functioneel ecologische netwerken en het versterken van de Regionale Landschappen en Bosgroepen met focus op bosuitbreiding. We zetten we als provincie stevig onze schouders onder de kandidatuur van vier parken: LSP Kleine & Grote Nete, LSP De Merode, NP Kalmthoutse Heide en NP Scheldevallei. Bovendien wordt voor 2022 het nieuwe activiteiten opgezet op gebied van milieu-educatie en PIME en nieuwe trajecten opgestart in het kader van MOS, Milieu op school. Het totaalbudget voor 2022 bedraagt 33,3 miljoen euro.
- Voor landbouwinnovatie is ruim 3,4 miljoen euro voorzien. Dat bedrag dient om zelf onderzoek uit te voeren, o.m. via de proefbedrijven, of om onderzoek van kennisinstellingen te ondersteunen. De vergaarde kennis delen we met onze land- en tuinbouwers, zodat zij de boot van de innovatie niet missen. Duurzaamheid en klimaatadaptatie zijn daarbij belangrijke actuele thema’s.
- Door de coronacrisis heeft de detailhandel zware klappen gekregen. We helpen lokale besturen om hun kernwinkelgebied te versterken, o.a. met detailhandelscoaches. 49 steden en gemeenten maken daar nu al gebruik van en volgend jaar komen er nog 4 bij: Olen, Rijkevorsel, Wuustwezel en Aartselaar. Provincie Antwerpen investeert op die manier meer dan 1 miljoen euro in de lokale economie.
Plan Vandaag
In haar klimaatplan neemt de provincie Antwerpen zelf initiatieven en biedt aanvullend ook ondersteuning aan richting de lokale besturen. Zo levert de provincie concrete acties op maat aan voor elke gemeente via een actief ondersteuningsloket. Het loket brengt gemeenten op de hoogte van het provinciaal ondersteuningsaanbod en organiseert opleidingen, kennis- en uitwisselingsmomenten.
Het klimaatplan stippelt de toekomst uit via 7 paden.
1/ Onze organisatie is klimaatneutraal én klimaatveilig
De provincie Antwerpen wil zijn voorbeeldrol maximaal invullen als klimaatneutrale en –veilige organisatie. Daarom: minder energieverbruik, vrij van fossiele brandstoffen. Opwekken van hernieuwbare energie, minder en zuinigere verplaatsingen, betere monitoring van de broeikasgassen, compenseren van onze uitstoot, circulair en klimaatvriendelijk aankoopbeleid, kiezen voor lokale voeding, duurzaam waterverbruik, transformeren van onze sites tot klimaatveilige sites …
2/ Het klimaatbewustzijn groeit bij iederéén
Ondersteunen van lokale overheden in hun klimaatbeleid. Overheidsopdrachten als hefboom voor klimaattransitie (duurzame aankoopgids voor lokale besturen). Sensibilisering vaak samen met lokale overheden. Via opleidingsaanbod naar leerkrachten en scholen, naar het brede publiek, voorbeeldfunctie van eigen gebouwen, …
3/ We versterken de open ruimte als klimaatbuffer
Behouden van de kwaliteit van de open ruimte (natuur, bos, parken, waterlopen, bermen, houtkanten…). Uitbouwen van een kwalitatief en klimaatbestendig groenblauwnetwerk. Ontharding en minder nieuwe verhardingen, verbinden van bossen, parken, groen in een natuurlijk netwerk. Aanplanten van 150 hectare bos tegen 2024, omvormen van monotone (naaldbomen) bossen naar diverse bossen (loofbomen). Verhogen van koolstofopslag in de open ruimte, in groen en ook in de bodem. Veerkrachtig watersysteem. Natuur beter toegankelijk maken.
4/ Onze stads- en dorpskernen zijn klimaatneutraal en klimaatveilig
Combineren van wonen, werken, voorzieningen en ontharding creëren plaats voor groen en water. Energierenovatie en advies van gebouwen en infrastructuur. De juiste functie op de juiste plaats in een kern zorgt voor een goede verweving en bereikbaarheid. Duurzame detailhandel. Openleggen van waterlopen en vergroenen van schoolomgevingen.
5/ Onze energie is maximaal lokaal en hernieuwbaar
Energievraag verminderen, overschakelen op hernieuwbare energie en fossiele energie uitsluiten of zuinig gebruiken. Stimuleren van de energieproductie uit wind, zon, bodem, water en biomassa, rekening houdend met de juiste installatie op de juiste plaats. Benutting van restwarmte, warmteprojecten faciliteren via een energiemakelaar en glastuinbouwgebiedsscan (grote warmtevraag). Europese projecten.
6/ Onze mobiliteit is gezond met minder CO2-uitstoot
Minder en minder vervuilende autokilometers. 50% van alle verplaatsingen klimaatbewust zijn: te voet, per fiets of met het openbaar vervoer, transitie naar elektrische mobiliteit, recreatie en vakantie dicht bij huis. Fietsostrades aanleggen. Mobiscans uitvoeren.
7/ Onze economie is klimaatneutraal en klimaatveilig georganiseerd
Bedrijven zonder netto uitstoot van broeikasgassen. Voorbereid op klimaatschade door hitte, droogte en wateroverlast. Ondersteunen van klimaatbewuste bedrijfsvoering: efficiënt omgaan met water, ontharden en vergroenen van bedrijventerreinen, meer lokale en circulaire producten en diensten. Praktijkonderzoek gericht op alle deelaspecten van de landbouw (minder uitstoot, teelttechnieken, grondstoffen, water, …) en adviseren van landbouwers in klimaattransitie