Onder de coördinatie van de provincie Antwerpen startte enkele jaren geleden het project beek.boer.bodem in vier gemeentes in de Aa-vallei. Wegens succes wordt dit project, dat gericht is op het klimaatbestendiger maken van landbouwgronden, nu uitgerold naar de vallei van de Kleine Nete. Vorige week kwamen een 70-tal landbouwers, natuurbeheerders, beleidsmakers en grondeigenaars in dit gebied af op de Demo-markt ‘Klimaatboeren’ in Vorselaar waar een reeks aan mogelijke klimaatrobuuste maatregelen getoond werd.
Met de droogte van de afgelopen jaren, en met de zware overstromingen van deze zomer, is de noodzaak van een uitgekiend waterbeheer in belang toegenomen. Een van de recente Vlaamse projecten die hierop inspeelt, is het beek.boer.bodem project, waarin onder andere Boerennatuur Vlaanderen, Universiteit Antwerpen en de provinciale praktijkcentra Hooibeekhoeve en het Proefbedrijf Pluimveehouderij samenwerken.
Het project beek.boer.bodem loopt sinds enkele jaren in het afstroomgebied van de Aa in Herentals, Kasterlee, Lille en Vorselaar. De projectpartners willen er samen het overstromingsrisico verkleinen, de waterkwaliteit verbeteren en de landbouwbedrijven in de buurt weerbaarder maken tegen klimaatveranderingen. Er is een menukaart met maatregelen ontwikkeld waaruit landbouwers en natuurbeheerders op vrijwillige basis kunnen kiezen. Landbouwers en natuurbeheerders die één of meerdere van de maatregelen willen toepassen op hun terrein, krijgen gepaste begeleiding van de projectpartners.
We kunnen er niet meer naast kijken: met de droogte van de afgelopen jaren, en met de zware overstromingen van deze zomer, is het absoluut noodzakelijk om aan verstandig waterbeheer te doen.
Uitbreiding met acht gemeenten
Wegens succes en relevantie wordt het project nu uitgebreid naar de Kleine Nete vallei, waaronder de gemeenten Ranst, Nijlen, Zandhoven, Grobbendonk, Vorselaar, Herentals en Olen. Tijdens de demodag Klimaatboeren in Vorselaar werden geïnteresseerde boeren en landeigenaren ondergedompeld in mogelijke klimaatrobuuste maatregelen waarbij projecten in de Aa-valei onder andere als voorbeeld golden.
Jan De Haes, voorzitter van beek.boer.bodem, liet weten tevreden te zijn dat het project nu is uitgebreid van 4 naar 12 gemeenten. “We kunnen er niet meer naast kijken: met de droogte van de afgelopen jaren en met de zware overstromingen van deze zomer, is het absoluut noodzakelijk om aan verstandig waterbeheer te doen.”
Ook is er een nieuwe partner in de samenwerkingscoalitie betrokken, namelijk Innovatiesteunpunt. “Zij gaan na op welke manier de klimaatrobuuste maatregelen voor de boeren ook een financieel voordeel kan opleveren. Dat kan voor de landbouw een extra stimulans zijn om deze ecologische maatregelen versneld toe te passen. En daar varen we allemaal wel bij”, vervolgt De Haes.
Klimaatrobuuste maatregelen getoond op demomarkt
Een aantal van de maatregelen die in Vorselaar getoond werden, waren bijvoorbeeld klepstuwen. Dit is een klassieke methode om het grondwaterpeil te beïnvloeden. “Hiermee reguleer je op een verbazingwekkend eenvoudige en slimme manier het waterpeil in grachten”, klinkt het. Ook het gebruik van houtsnippers in de bodem is een beproefde methode en heeft een watervasthoudend vermogen.
Meer hightech is bijvoorbeeld het onderzoek naar klimaatrobuuste gewassen. “Klimaatrobuuste gewassen en teeltrotatie zorgen voor meer organische stof in de bodem. Dat betekent minder CO2 in de atmosfeer. Wat voor de landbouwer vooral van belang is: die organische stof maakt van de bodem ook een spons. Een goede bodem houdt meer en langer vocht vast én laat het teveel aan water beter infiltreren”, verklaart gedeputeerde voor Landbouw Ludwig Caluwé van de provincie Antwerpen.
Beheerovereenkomst op maat gepresenteerd
“In het project beek.boer.bodem moedigen provincie Antwerpen en het provinciaal onderzoekscentrum Hooibeekhoeve landbouwers aan om te kiezen voor deze klimaatrobuuste gewassen en teeltrotaties. Hooibeekhoeve zorgt ook voor begeleiding op het terrein. Dat brengt ons meteen bij de grote meerwaarde van onze landbouwproefbedrijven Proefbedrijf Pluimveehouderij en Hooibeekhoeve”, vervolgt Caluwé.
Op de demomarkt werd ook een eerste voorstel van een beheerovereenkomst getoond. In het verleden hadden landbouwers aangegeven graag een beheerovereenkomst op maat te willen voor hun ‘teeltvrije meter’-zone. Dit voorstel kon door bezoekers in Vorselaar geëvalueerd worden. In totaal trok het evenement zo’n 70 geïnteresseerde landbouwers, natuurbeheerders, beleidsmakers en grondeigenaars.