toespraken

9 December 2016

Toespraak demodag Houtkanten

Goeiemiddag,

U kan zich afvragen wat houtverwerking te maken heeft met landbouw en met het provinciaal landbouwbeleid. Toch is er een verband tussen beide en dat gaat verder dan de economische logica.

Dé enige hard genoemde provinciale taakstelling binnen het nieuwe beleidsplan Ruimte van Vlaanderen is het realiseren van natuurverbindingen. Hiervoor kunnen de houtkanten en het onderhoud ervan door de landbouwers een grote rol spelen. De provincie Antwerpen zal hierin, zonder twijfel, een rol op te nemen hebben.

In de eerste plaats zetten we als provincie in op het verhogen van kennis en expertise, die echter niet beperkt is tot de pure landbouwkundige vakkennis, maar rond alle vormen van verbreding, zoals bijvoorbeeld hoeve- en streekproducten of houtkantenbeheer. Deze demodag wil bijdragen tot die kennisverhoging.

De open ruimte staat onder druk. Ruimte voor landbouw is nochtans essentieel want zonder landbouw geen agrocomplex en omgekeerd. Landbouwers spelen een belangrijke rol in het onderhoud van het landschap. Dit hoeft niet beperkt te blijven tot de eigen landbouwgronden, maar kan evengoed uitgebreid worden tot het houtkantenbeheer, mits dit natuurlijk een economische meerwaarde heeft voor de landbouwer.

Tot slot trachten we het maatschappelijk draagvlak voor landbouw te verhogen. Als provincie kunnen we hier rechtstreeks aan bijdragen door beleidsmakers te informeren. Daarnaast kunnen landbouwers ook zelf draagvlak creëren door de combinatie van landschapsbeheer en energieproductie.

Niet alleen in ons landbouwbeleid, maar ook in het plattelandsbeleid van collega gedeputeerde Peter Bellens is er aandacht voor dit houtkantenbeheer.

Houtkanten zijn namelijk belangrijk voor het landschap, net als voor de biodiversiteit op het Antwerpse platteland. Het behouden en het beheer ervan is echter complex. Een correct beheer, het streven naar win-win situaties, het creëren van een economische meerwaarde en het inzetten van houtsnippers/biomassa voor duurzame warmteprojecten, zijn succesfactoren voor een duurzaam beheer en voor het behoud van houtkanten.

Vandaag de dag worden houtsnippers/biomassa gebruikt in de Antwerpse land- en tuinbouw voor o.a. de verwarming van stallen en serres. Belangrijke aandachtspunten vanuit de gebruikerskant zijn:
o De beschikbaarheid van de houtsnippers/biomassa. De leverancier moet op vraag van de klant kunnen leveren.
o De kostprijs van de houtsnippers. Het moet een economisch rendabel verhaal zijn voor beide partijen.
o Elke verbrandingsinstallatie is anders. Welke ketel kan welke houtsnippers verbranden?
o De herkomst van de snippers. Is er een link met de regio?
o …

Een mooie ambitie is om het beheer van houtkanten en het gebruik van houtsnippers/biomassa in de Antwerpse land- en tuinbouw en dus op ons Antwerps platteland, te optimaliseren. Wat ik bedoel is, laten we regionaal/lokaal zoeken naar oplossingen. Hoeveel houtsnippers/biomassa is er in een regio/gemeente aanwezig/beschikbaar, kan deze grondstof regionaal/lokaal geoogst/verwerkt worden, wat is hiervoor nodig, wie neemt welke rol op,…? Persoonlijk geloof ik dat de landbouwsector hierin een actieve rol kan opnemen. Zowel bij het onderhouden van houtkanten, als bij het gebruik van de houtsnippers/biomassa.

Ook richting de gemeente zie ik mogelijkheden. Momenteel is er een groot draagvlak voor de aanleg van warmtenetten. Voor het voeden van zo’n warmtenet is een centrale warmtebron noodzakelijk. Zo zouden gemeenten dus ’eigen’ houtsnippers/biomassa vanuit eigen beheer kunnen inzetten voor een duurzame warmtelevering.

Dit thema ligt op het kruispunt van verschillende beleidsdomeinen binnen onze provincie, m.n.:
- economie en energiebeleid: waar innovatie vooropgesteld wordt om de transitie naar een duurzame economie mogelijk te maken
- landbouwbeleid: streven naar innovatie en duurzaamheid
- leefmilieu waarbij de valorisatie van hout uit het houtkantenbeheer kansen creëert om de waarde van houtkanten voor biodiversiteit te verhogen

Daarom zal de provincie in de komende periode een actieve rol opnemen in het ondersteunen van de gemeentebesturen die projecten willen opzetten rond het duurzaam gebruik van biomassa uit houtkanten in energievragen.

In de Kempen zal dit in het kader van het Streekplaform Kempen gebeuren, waarbij samen met Boerenbond/eco², IOK, het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete, eerst een goede verkenning van vraag, aanbod en logistieke mogelijkheden in de regio zal gebeuren. Vervolgens zal een gezamenlijke aanpak uitgewerkt worden voor de ondersteuning van gemeenten en het opzetten van de hele keten van planning en oogst van biomassa, over verwerking, stockage en transport tot het uiteindelijk gebruik in lokale sites.

Verder co-financiert de provincie een project rond regulier landschapsonderhoud. De Antwerpse regionale landschappen ondersteunen gemeenten via dit hefboomproject in het tijds- en kostenefficiënt reorganiseren en automatiseren van hun landschapsonderhoud.

Het lijkt me duidelijk dat we met deze provinciale aanpak resoluut kiezen voor een duurzame toekomst en verankering van de Landbouw in de provincie Antwerpen.