toespraken

19 June 2013

Toespraak in het Havencentrum tijdens de Midzomer-ontmoeting Gidsen 2013

Beste gidsen en medewerkers van het Havencentrum,

Beste Maarten en Myriam van het departement economie,

Beste partners,

Het is voor mij de tweede keer dat ik jullie in groep kan ontmoeten. Deze keer is dat als volwaardig voorzitter van het Havencentrum, want met Nieuwjaar moest mijn benoeming nog op de Raad van Bestuur bevestigd worden.

Ondertussen is er al bijna een half jaar voorbij en rijd ik elke ochtend van Essen naar mijn kantoor in Antwerpen. Elke ochtend tuur ik even over de vlakte van Zeeland bij Rilland, de smalle strook tussen Ooster- en Westerschelde, zie de windmolens langsheen het Schelde-Rijn-kanaal, de kerncentrale aan de overzijde van de Schelde, en even verder duiken de contouren van Basf op, na Zandvliet en Berendrecht volgen dan de containerkranen van het Delwaidedok.

Elke morgen opnieuw word ik zo herinnerd aan de belangrijkste motor voor mijn bevoegdheid economie en ik ben ook blij dat ik niet alleen mee mag werken aan het blijvend gesmeerd laten lopen van die motor, maar ook dat ik mijn steentje mag bijbrengen in het informatie er over geven, via het voorzitterschap van het Havencentrum.

U zal zeggen. Waarom rij je elke dag door Nederland. Dat is toch een omweg. Inderdaad dat is enkele kilometers om, maar het is zoveel sneller, want de kortste wegen richting haven zitten ’s morgen en ’s avonds potdicht. Het is een spijtig neveneffect, maar tegelijk de beste illustratie van de betekenis van de haven voor de welvaart van de streek waar ik woon. Niet alleen zorgt die haven voor een bijzonder grote directe tewerkstelling. Vaak zijn havenbedrijven ook de belangrijkste, tot zelfs de enige klanten van de KMO’s die in mijn omgeving gevestigd zijn en dan zwijg ik nog over wat de door de haven bij talrijke gezinnen gecreëerde koopkracht betekent voor de detailhandel in diezelfde streek.

U moet mij dus niet overtuigen van het belang van de haven voor de er rond liggende gemeenten, maar het is toch goed om dat niet alleen te baseren op een intuïtief aanvoelen, maar er ook wetenschappelijke cijfers voor te hebben. Daarom hebben we de Universiteit Antwerpen gevraagd opnieuw een studie te doen naar de betekenis van de haven van Antwerpen voor het onmiddellijke hinterland. Volgend jaar zal u dus over nieuwe actuele cijfers beschikken om bezoekers van Schoten, Kapellen; Brecht of om ’t even welke andere gemeente duidelijk te maken in welke mate hun gemeente leeft van het havengebeuren.
Blijft dit duren? Kan deze kip gouden eieren blijven leggen?

Twee jaar geleden is er nieuw leven geblazen in de samenwerking tussen de voornaamste zeehavens van de Vlaams-Nederlandse Delta, Rotterdam, Moerdijk, Vlissingen, Terneuzen, Zeebrugge, Gent en Antwerpen en de zes provincies waarin die havens liggen, Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant, West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Momenteel zitten wij die club trouwens voor. Dat is ook de reden waarom we drie weken geleden in het Havencentrum nog vergaderd hebben met vijf gouverneurs en zes gedeputeerden. Het was trouwens een evenement met incidenten. De Gouverneur hield bij de Digitale Schelde een boeiende toespraak, die echter tot drie keer toe onderbroken werd door het afgaan van het alarm. Pas de derde keer hadden we door wat er aan de hand was. Om de gouverneurs niet met een lege maag te laten terugkeren, hadden we de Salons De Boeck losgelaten in de keuken van het Havencentrum. De brandveiligheid werkt dus in het Havencentrum.

Maar dit maar ter zijde. In opdracht van de VND hebben de Universiteiten van Antwerpen en Rotterdam een studie gedaan naar de economische perspectieven van de Delta. Conclusie is dat de Delta een Europese en Mondiale topregio kan blijven, als tenminste aan een aantal voorwaarden voldaan wordt. Voorwaarden die we grotendeels zelf in handen hebben.
Wat moeten we doen?

Opvallend is dat zowel uit de studie in opdracht van de VND, als uit de recente studie van de Oeso over de haven van Rotterdam, blijkt dat de Deltahavens veel meer moeten samenwerken, dat ze hun clustervorming moeten uitspelen als een troef in de wereld.
Maar twee blijkt uit deze studie ook dat er heel wat investeringen moeten gebeuren. Investeringen om de verbindingen tussen de havens te verbeteren, investeringen om de verbindingen naar het hinterland te optimaliseren, investeringen in wetenschappelijk onderzoek om onze chemische industrie top of the bill te houden en de omslag te kunnen maken naar een biobased economy.
En hier komt het Havencentrum om de hoek kijken. Er zal maar geld zijn voor deze investeringen, als er ook voldoende draagvlak voor de haven blijft bestaan.

Als we hier naar buiten kijken zien we aan de overkant van de Schelde de plek waar 200 jaar geleden de haven lag. Maar zoals we kunnen constateren is die over de laatste halve eeuw naar het noorden verschoven, en “uit het oog is uit het hart”. Beste gidsen, alles wat jullie doen om de haven terug in de harten van de bezoekers te brengen is dus heel waardevol.
En jullie doen het goed op het Havencentrum, heel goed zelfs! 2012 was een recordjaar met 48.226 bezoekers. Daarvan waren er tot en met de maand mei 25.001 gekomen – wel, ik kan nu melden dat in dezelfde periode dit jaar jullie er al 26.347 rondgeleid hebben. Dat is een stijging van meer dan 5%! Gefeliciteerd met dit puike werk!

Ik kan natuurlijk verder gaan: op 26 juni lanceren we de havenzoektocht die ontwikkeld werd door gidsen Walter, Jef, en Marc, en ik ben er zeker van dat dit een succes wordt. Tegen eind augustus zullen de renovatiewerken in het auditorium afgerond zijn, en gaan jullie de groepen in een mooie omgeving kunnen verwelkomen. Dat zal dan net op tijd zijn voor de Vlaamse Havendag eind september en Open Bedrijvendag begin oktober.
Jullie doen enorm veel werk om dat draagvlak bij het brede publiek te houden.
Maar daarnaast vervullen jullie een onvervangbare rol bij de derde voorwaarde die uit alle studie blijkt om onze haven performant te houden, namelijk dat er blijven voldoende goed geschoolde en gedreven arbeidskrachten ter beschikking blijven.

Dat gebeurt met Talentenstroom en met bijvoorbeeld het project Jonge Haven waarbij het programma op maat van de studenten wordt uitgewerkt. Ik weet dat er veel administratie aan de bezoeken te pas komt, met al de namenlijsten, helmen en hesjes, aanmeldingen enz. Er komt een nieuwe software aan voor de reservaties en inplanning, dat zal het werk zeker lichter maken.
Maar dat gebeurt ook met elke rondleiding, ook van een klas jonge kinderen die je de eerste keer laat proeven van de haven, of met rondleidingen voor verenigingen waarin tenslotte ouders zitten van kinderen die nog voor de keuze staan om al dan niet te kiezen voor jobs waarmee ze terecht kunnen in haven of havenindustrie.

Ik heb met veel belangstelling geluisterd naar de ontstaansgeschiedenis van het Havencentrum. Deze zomer starten we een project om de missie en strategie van het Havencentrum up to date te brengen. Hiervoor gaan we een externe consultant aanstellen, en die zal interviews en een workshops organiseren waarbij jullie ook betrokken zullen worden, zodat we kunnen komen tot een frisse, geactualiseerde strategie voor het Havencentrum die door alle stakeholders in de haven mee ondersteund wordt.

Als provinciale organisatie is het Havencentrum een buitenbeentje in het havengebied. In Rotterdam en in Gent zijn het de havenbedrijven die zorgen voor de inrichting van een informatiecentrum. Als provincie willen wij hier deze rol blijven vervullen, maar we zullen de band met de sectoren versterken door vertegenwoordigers op te nemen in onze Raad van Bestuur. Dat kunnen we doen vanaf 1 januari 2014 wanneer het statuut gewijzigd wordt van vzw naar Autonoom Provinciaal Bedrijf. Samen met de nieuwe strategie zal de organisatie dan klaar staan voor de volgende 25 (?) jaar!
Het Havencentrum is voorzichtig begonnen met de eerste groepen in 1988, en kijk eens waar we nu staan. Wat zou de haven van Antwerpen zonder jullie zijn?? Alleszins niet zulke interessante en toegankelijke plek. Ik voel echt in mijn gesprekken jullie passie voor de haven en die collegialiteit in de groep. Daarom wil ik jullie allen nogmaals hartelijk danken voor jullie inspanningen en resultaten, jullie mogen op mijn steun rekenen. Laten we dan samen het glas heffen op de toekomst van het Havencentrum.